کاری زوو چیە؟

ئایا "کاری زوو" واتای چیە؟

کاری زوو واتە جێبەجێکردنی ستراتیجیەتێکی هەستیارانە بۆ پشتیوانیکردنی گەشەی منداڵەکە کاتێک هێشتا زۆر بچووکە. گرنگە کە هانی منداڵانی بچووک بدەیت دەست بە یاریکردن و پەیوەندیکردنی زوو بکات، لەبەرئەوەی ئەمە بناغەی گەشەی بەردەوامی منداڵەکە دروست دەکات. زۆرینەی منداڵان ئاگاداری گەشەی خۆیان دەبن لە ڕێگەی هەوڵدان بۆ پەیوەندیکردن بە کەسانی دیکە. کەسانی دیکە بەو شێوەیە کۆمەڵایەتی نین و دەرفەتی کەمتریان هەیە بۆ بەشداریکردن لە یاریکردن و پەیوەندیکردن. لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا منداڵان کاتی زۆر زیاتر لە بەردەمی شاشەکان بەسەر دەبەن. ئەمە واتە نزیکەی هەموو منداڵان دەرفەتی کەمتریان هەیە بۆ بەشداریکردن لە یاریکردن و پەیوەندیکردن بەراورد بەوەی پێویستیانە. ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی (WHO) ڕێنمایی دەکردووە کە منداڵانی ژێر تەمەنی دوو ساڵان نابێت هیچ کاتێک لە بەردەمی شاشەکان بەسەر ببەن.

توێژینەوەکان ئەوە نیشان دەدەن کە منداڵان زۆرینەی گەشەیان لە سێ ساڵی یەکەمی ژیانیانە. بۆیە گرنگە کە چاوەڕوانی منداڵەکانمان نەکەین بە دوای گەشەیانەوە بن، بەڵکو لە برى ئەوە دەتوانین پشتیوانیان بکەین. پێویستە کەسانی گەورە بەرپرسیاریەتی وەربگرن لە دڵنیاکردنی ئەوەی منداڵان دەرفەتێکی زۆریان هەیە بۆ پراکتیزەکردنی یاری و پەیوەندیکردن. دەتوانین ستراتیجیەتی جیاواز بەکاربێنین بۆ هاندانی منداڵان تا پەیوەندی بکەن و کارلێکمان لەگەڵ بکەن لە ماوەى ڕۆژدا. هەروەها ئەمە پەیوەندی نێوان منداڵ و کەسە گەورەکە بەهێز دەکات.

"گەشەی نمونەیی" چیە؟

زۆرینەی منداڵان بە خێرایی لە ماوەى ساڵەکانی سەرەتای ژیانیان گەشە دەکەن. گرنگی بە گەشەی خۆیان دەدەن لە ڕێگەی کارلێک کردن لەگەڵ خەڵکان و شتەکانی دەوروبەری خۆیان. بەم شێوەیە کارامەییەکانی جووڵە، توانای چارەسەرکردنی کێشە، توانای کارلێک کردن، کارامەییەکانی پەیوەندیکردن و توانای یاریکردن پەرە پێدەدەن. کاتێک منداڵان فێری کارامەیی نوێ دەبن، ئەمە دەرفەتی فێربوونی بەردەوام دەکاتەوە. بۆ نموونە، کاتێک منداڵان فێر دەبن ئاماژە بکەن، دەتوانن ئەم کارامەییە بۆ دەسپێشخەریە کۆمەڵایەتیە نوێکان بەکاربێنن. دەتوانن کاریگەری بخەنە سەر سەرنجی گەوران بۆ ئەوەی پێیان نیشان بدەن چی بە لایانەوە خۆشە، دەیانەوێت چیان هەبێت، یان پرسیار لە کەسێکی گەورە بکەن شتێک چی پێی دەوترێت. بەم شێوەیە، منداڵان بەردەوام دەبن لە فێربوونی شتە نوێکان.

سەردانی 1177.se بکە بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی ئەوەی منداڵان پێویستە بە شێوەیەکی نموونەیی لە تەمەنە جیاوازەکان فێری چی بن.

ئایا پێویستە نیگەران بم؟

ئەگەر منداڵێک کێشەی پەیوەندیکردن، یاریکردن و کارلێککردنی هەبێت، ڕەنگە ئەمە نیشانەیەکی زوو ئۆتیزم بێت. ئۆتیزم ناوی پەککەوتە نیورۆلۆجیە کە کار دەکاتە سەر ئەوەی منداڵێک چۆن ئەزموونی دەوروبەری خۆی دەکات و چۆن کارلێکی لەگەڵ دەکات.

منداڵانی ئۆتیزم کێشەیان لە کارلێکی کۆمەڵایەتی و پەیوەندیکردن هەیە. ئەمە زۆرجار لە تەمەنێکی زوو دەردەکەوێت لەلایەن منداڵێکە کە هێمای کەم دەکات، پەیوەندی چاوی نیە، حەز بە یاریکردن لەگەڵ کەسانی دیکە ناکات، و لە فێربوونی قسەکردن دوادەکەوێت. سەرەڕای ئەوەش، منداڵانی ئۆتیزم زۆرجار ڕەفتاری دووبارە و ویستی سنوورداریان هەیە. شتێکی باوە بۆیان شت یان چالاکی تایبەتیان بەلاوە گرنگ بێت، کە زۆر جار دووبارە و دووبارەی دەکەنەوە. منداڵانی ئۆتیزم دەکرێت کاتێکی زۆر بۆ چالاکیەکانی "جیھانی خۆیان" تەرخان بکەن. بەم شێوەیە دەبن بە کەسی شارەزا لە هەندێک چالاکی، بەڵام کێشەیان هەیە لە کارلێککردن، یاریکردن و پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکە.